Gün ərzində baş verən hadisələrin qeydə alınması heç bir halda sizi daha xoşbəxt etməyəcək və məqsədinizə yaxınlaşdırmayacaq kimi görünə bilər. Ancaq əslində, gündəlik tutmaq sizə özünüzü, başqalarını və hadisələri analiz etməyi öyrədən güclü bir vasitədir. Bu vərdiş faydalı bacarıqların inkişafına kömək edir, bizi daha məhsuldar və məqsədyönlü edir. Düşüncələrimizi yazaraq özümüzü həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən daha yaxşı hiss edirik. Və sizi həqiqətən narahat edən şeyi başa düşmək həmişə mümkün deyilsə, onu sadəcə kağıza yazın – hər şey dərhal çox asanlaşacaq.
Həyatınızı yaxşılığa doğru dəyişə bilmək üçün “50+ faydalı vərdiş” , layihəsini hazırladıq. Nestle Fitness ilə birlikdə, həyat keyfiyyətini həqiqətən yaxşılaşdıra biləcək bir sağlam vərdişdən bəhs edirik. Bu gün gündəlik tutmağın faydaları və bu vərdişin görünə biləcəyi qədər çətin olmadığı barədə danışacağıq.
Bu nəyə görə vacibdir
- Gündəlik özünüzü tanımaq üçün bir növ fürsətdir. Hər kəsin öz daxili dünyası, düşüncələri, hissləri və xəyalları ilə sistematik şəkildə “görüşməsi” vacibdir.
- Gündəliyin aparılması müşahidə vərdişlərinin inkişafına kömək edir. Özünüzü və başqalarını analiz etməyi asanlaşdırır. Həm də yaddaşı yaxşılaşdırır.
- Müntəzəm qeydlər narahatlıq və hətta depressiya ilə mübarizə aparmağa kömək edə bilər. Gündəlik çətin, ağır hisslər üçün yaxşı bir “konteyner” ola bilər. O, sanki bütün çətinlik yükünü sizinlə bölüşür.
- Psixoloqlar deyirlər ki, ən çətin dövrlərdə özünü qorumaq vasitələrindən biri həmişə şəxsi gündəlik olmuşdur.
- Sözləri asanlıqla seçməyi və düşüncələri daha dəqiq formalaşdırmağı öyrənəcəksiniz.
Nə etmək lazımdır
Hələdə gündəlik tutmamısınızsa, özünüzə dərhal hər günü ətraflı təsvir etmək kimi böyük bir hədəf qoymayın. Belə bir hədəf sizi sadəcə qorxuda bilər və bu işə bir daha dönməyəcəksiniz. Gündə ən azı bir cümlə yazın. Bunu asanlıqla, məmnuniyyətlə və ən əsası – səmimi şəkildə edin. Özünüz üçün yazdıqlarınızı heç vaxt unutmayın.
Şüur axınınızı kağıza köçürməyə, filtrləri və nəzarətləri söndürməyə çalışın. Heç kim orfoqrafiya, qrammatika, durğu işarələrini yoxlamayacaq və yazılarınızın məzmununu qiymətləndirməyəcəkdir. Spontanlı və açıq fikirli olun.
Fikirlərinizi istədiyiniz yerdə və istədiyiniz kimi yaza bilərsiniz. Sizə lazım olan yalnız kompüterinizdəki fayl və ya kağız parçasıdır. Gündəliyinizi hər dəfə bağladığınızda özünüzü məmnun hiss edirsinizsə, hər gün ona qayıtmaq istəyəcəksiniz. Yaxşı bir vərdişin faydalı olması üçün çox enerji sərf etmək lazım deyil.
Gündəliyin faydaları nədir
Təhlil etməyi öyrədir. Qeydlər yazarkən beyninizin sol, rasional yarımkürəsi iş başındadır. O məşğul olduğu müddətdə sağ beyin əlindən gələni edə bilər: yaratmaq, gözləmək və hiss etmək. Gündəlik aparmaq bütün psixoloji blokları aradan qaldırır və özümüzü və ətrafımızdakı dünyanı daha yaxşı başa düşmək üçün beynimizin bütün imkanlarından istifadə etməyə imkan verir.
Stresi idarə etməyə kömək edir. Bu, gündəliyin ən güclü terapevtik funksiyasıdır. Qeydlər apararkən daxili narahatlığın səviyyəsini aşağı salırıq. Narahatlıqlarımızı formalaşdırsaq, onları əks etdirsək, təhlil edib təsvir etsək, istər-istəməz “narahat olan” mövqeyindən “müşahidə edən” mövqeyinə keçirik. Bu vəziyyətdə hisslərin kəskinliyi azalır. Buna görə, tez-tez stresli bir vəziyyətdə, insanlar şüurlu və ya şüursuz olaraq gündəliklər aparmağa başlayırlar.
Öz təcrübənizdən nəticə çıxarmağa imkanı verir. Gündəlikdə yazılanlara qayıtmaq sevimli kitabınızı yenidən oxumağa bənzəyir. Tamamilə fərqli detallara diqqət yetirirsiniz və keçmişi yeni bir şəkildə görürsünüz.
Hər gün faydalı bir iş görməyə ruhlandırır. Bugünkü hadisələri kağıza köçürəcəyinizi bilərək, gün batmadan ən azı bir yaxşı iş görməyə çalışacaqsınız. Gözəl bir şey yazmaq istəyi böyük stimuldur.
Şəxsiyyətinizin inkişafını göstərir. Xüsusilə pis günlərdə hansı uğurları qazandığımızı unutma meylindəyik. Gündəlik bizə baş verənləri adekvat qiymətləndirməyə kömək edir. Sadəcə yazdığınız qeydlərə baxmaq lazımdır – burada son aylarda və ya illərdə nə qədər böyüdüyünüzə dair dəlillər var.
Sağlamlığı artırır. Gündəlik ilə rifahınızı yaxşılaşdırmaq təkcə psixosomatika deyil. Psixoloq və ifadəli yazıların aparıcı mütəxəssisi Dr.Ceyms Pennebakerin fikrincə, gündəlik tutmaq immunitet hüceyrələrini, T-limfositləri gücləndirməyə kömək edir. Çoxsaylı elmi təcrübələr nəticəsində məlum oldu ki, gündəlik tutmağına görə qan təzyiqi normallaşır, yuxu yaxşılaşır və stres azalır. Bu tətbiqdən bir neçə ay sonra insanlar daha az həkimə müraciət etməyə başlayırlar. Digər tədqiqatlar bu fəaliyyətin yaralanın daha sürətli sağalmasını və artritli insanlar arasında daha çox hərəkətliliyi təşviq etdiyini tapdı. Bu siyahını davam etmək olar.
Yaddaşı yaxşılaşdırır. Yazdığımız zamanı motor əzbərlənməsi qoşulur. Məktəbdə və ya universitetdə qeydlər aparmağın materialı daha təsirli bir şəkildə yadda saxlamağınıza necə kömək etdiyini unutmayın.
Nə haqda yazmaq lazımdır
Boş bir vərəq sizi ruhlandırıcı deyil, çarəsiz vəziyyətə gətirirsə, bu hələ o demək deyil ki, heç nə alınmayacaq. Gündəliyinizə nə yazacağınızın sxemi haqda düşünün. Hər gün planı plana uyğun yazın ki, qısa zamanda kağıza daha çox şey yazmaq istəyiniz artsın. Aşağıda qeyd olunanlar haqda yazın:
- Ч
- Bu gün nələr baş verib (hadisələr gündəliyi).
- Bu gün nə üçün minnətdarsınız (minnətdarlıq gündəliyi).
- Bu gün üçün ən vacib işləriniz nədir (məhsuldarlıq gündəliyi).
- Dünən gecə necə yatmısınız (yuxu gündəliyi).
- Bu gün özünüzü necə hiss edirsiniz (əhval gündəlik).
Bizim yollamalara abunə olun və yeni məqalələr haqqında bildirişlər alın!
Gündəliyi aparmaq üçün 5 tövsiyə
1. Bəyəndiyiniz bloknot və qələmi alın
Gəlin razılaşaq ki, gündəlik tutmağı düşündükdə intuitiv olaraq kağız və qələmi xəyal edirik. Özümüz də bilmədən düşüncələri əl ilə yazmağın klaviatura istifadə etməkdən daha təsirli olduğunu başa düşürük. Və araşdırma bunu təsdiqləyir. Birincisi, yazı, diqqət etdiyimiz məlumatları süzən və vurğulayan beyin sahəsi olan retikulyar aktivləşdirmə sistemini stimullaşdırır. İkincisi, özümüzə qarşı daha dürüst oluruq – yazı bizi öz düşüncələrimizi düzəltməkdən saxlayır. Üçüncüsü, bu fəaliyyət həqiqətən sakitləşdirir və problemlərin öhdəsindən gəlməyə kömək edir.
2. Gündəlik aparmağa nə qədər vaxt ayıracağını əvvəlcədən təyin edin
Çox yazmaq mütləq deyil. Hətta bir sətir belə sizin üçün yazı ilə örtülmüş üç səhifədən daha mənalı ola bilər. Vaxtı məhdudlaşdırmaq daha təsirli olur. Müəyyən vaxt çərçivəsi müəyyən hədəfə diqqət yetirməyə kömək edir. Buna görə başlamaq üçün cəmi 5 dəqiqə qalsa belə, gündə nə qədər vaxt ayıra biləcəyinizi əvvəlcədən təyin edin. Optimal olaraq – gündə 15-20 dəqiqə.
Eyni zamanda, yeganə qaydaya əməl edin – qeydləri mütəmadi etmək lazımdır. Ən yaxşısı – hər gün, eyni vaxtda. Rahat olacağınız vaxtı seçin ki, fikirləriniz yayınmasın. İşlər arasında vaxtı seçməyin. Əks təqdirdə, gündəlik aparmağın mənası itir. Belə bir cədvələ alışmalısınız, lakin öhdəsindən gələ bilməsəniz baş verənləri analiz etmək üçün böyük bir vərdiş inkişaf etdirəcəksiniz.
3. Şekspir olmağınıza ehtiyac yoxdur
Gündəliyi özünüz üçün tutursunuz və yazdığınız hər şeyin dərin və həssas olması lazım deyil. Bu səhv düşüncə sizi sadəcə məyusluğa və uğursuzluğa gətirib çıxara bilər. Həqiqi dərinlik təbii və hətta təsadüfən gəlir. Unutmayın ki, ədəbi istedadınızı sərgiləməyə ehtiyacınız yoxdur, sadəcə yazmaq lazımdır. Daha yaxşısı, orfoqrafiya və durğu işarələrini unudun və sadəcə şüur axınını kağıza yazın. Bu təcrübə süurunuzda saxlanılan məlumatları gündəmə gətirməyə kömək edəcəkdir.
4. Redaktə etməyin
Bəzən bizə elə gəlir ki, “bu gün işə getdim, filankəslə danışdım, filankəsi gördüm” kateqoriyasından adi bir hadisələr haqda yazmağın mənası yoxdur. Lakin sadə hadisələr içinizdəki bəzi hisslərə və gözlənilməz nəticələrə səbəb ola bilər. Onları kağıza yazmağa başlayırıqsa, gündəlik həyat fikrimizdə fikir vermədiyimiz daha dərin təbəqələr açıla bilər ki
Gündəliyin mahiyyəti düşünmədən yazmaq və qəbul edə bilmədiyimiz şeylərə çıxış verməkdir. Gündəlik, qəsdən qaçdığımız yolları araşdırmağımıza kömək edə bilər. Lakin hər şeyi redaktə etməyə başlayırıqsa, öz düşüncələrimizlə deyil, necə yazıldığını düşünürük.
5. Gündəliyinizi heç kəsə göstərməyin
Gündəliyiniz üçün etibarlı bir yer tapın. Bu fəaliyyətin həqiqətən təsirli olması üçün mümkün qədər özünüzü sərbəst hiss etməlisiniz və ən yaxşı dostunuza belə söyləyə bilməyəcəyiniz şeyləri rahat yazmalısınız. Gündəlik yalnız özünüzlə apardığınız dialoqdur.
Məşhur insanların 7 gündəliyi
Şəxsi gündəlik oxucu üçün deyil, özünüz üçün yazdığınız zaman dəyərlidir. Lakin başqasının “öz-özünə danışmasını” “qəsdən eşitmək” bəzən çox faydalıdır. Ən azından özünüzü anlamağı öyrənmək üçün. Budur, məşhur insanların maraqlı gündəlikləri.
Sei-Şonagon, “Çarpayıdakı qeydlər”
Sei-Şonagon, gənc imperatriça Sadakonun xidmətçisi olan kimi gündəlik tutmağa başladı. Şeirləşən, incə qeydlər və müşahidələrlə dolu gündəlik heyrətamiz bir mədəniyyət abidəsidir. 10-cu əsrin sonunda yazılmışdır və əsasən onun sayəsində orta əsr Yaponiya haqqında məlumatlıyıq. “Çarpayıdakı qeydlər”-i oxuyarkən min illik məsafənin texniki tərəqqi baxımından əhəmiyyətli olduğunu başa düşürük, lakin insan özü, problemləri, xoşbəxtliyi və bədbəxtliyi ilə az dəyişdi.
Franz Kafka, “Gündəliklər və qeydlər dəftərləri”
Aydın sənədli nəsr ustası olan Kafka, şəxsiyyət haqqında tamamilə hər kontekstdə və lazımsız refleksiya olmadan danışa bilirdi. Gündəliklər yazıçının işi və həyatı haqqında daha çox məlumat almaq istəyənlər üçün maraqlı olacaqdır. Gündəliklərin səmimi olmalıdır, lakin buna baxmayaraq, Kafka nadir hallarda sirli bir şey haqda qeydlər aparırdı, əksinə, gələcək əsərləri üçün fikirləri hazırlayırdı. Bütün şüurlu həyatı boyunca onu narahat edən mənəvi və fiziki sağlamlığından tez-tez bəhs edir: “Bu səhər uzun fasilədən sonra ilk dəfə ürəyimdə bir bıçağın döndüyünü xəyal etdiyim zaman özümü yenidən xoşbəxt hiss etdim.”
Edit Piaf, “Mənim Həyatım”
Yaşadığı həyat haqqında son dərəcə səmimi bir hekayə yazmağı hər insanın gücü çatmaz. Üstəlik, məşhur bir qadın. Lakin Edit Piaf tam olaraq bu yolu getməyə qərar verdi: heç nəyi bəzəmədən və gizlətmədən özü haqqında hər şeyi danışmaq. Nəticə oxumaq üçün həyəcan verici parlaq bir bioqrafiya olan “Mənim həyatım”. Təsir edici mətn son dərəcə səmimi olması ilə ilk səhifələrdən heyran edir.
Koko Şanel, “Özünə danışdığı bir həyat”
Dəb dünyasını yenidən qurmağı öz üzərinə götürən eyni cəsarətlə böyük Mademoiselle, həyatı haqqında danışmağı boynuna götürdü. Və bunu çox yaxşı etdi: utanmadan və heç nəyi gizlətmədən (bəlkə də taleyin ən qaranlıq səhifələri istisna olmaqla) özü haqqında səmimi, sanki ədəbi bir personajdan danışdı. Dəbi və yaxşı kitabları sevən hər kəs mütləq oxumalıdır.
Suzan Sontaq, “Yenidən dünyaya gəlmiş” və “Bədənə zəncirlənən şüur”
20-ci əsrdə yaşayan ikonik Amerikalı yazıçı və ziyalı Suzan Sontaq uzun müddət qeydlərini aparırdı. Həyat və fəlsəfə, mədəniyyət, əxlaq və öz yaradıcılığı haqqında qeydlər – yazdığı hər sətirdə Suzan Sontaq mümkün qədər səmimi idi. Dərin intellektual oxumağı sevənlər üçün yaxşı seçimdir.
Endi Uorhol, “Gündəliklər”
Pop-art sənətinin ən görkəmli nümayəndələrindən birinin gündəlikləri əvvəlcə Endi Uorholun xərclərini idarə etmək üçün hazırlanmışdır. 1972-ci ildən bəri vergi müfəttişləri “Fabrik”-də tez-tez ziyarət edirdi və 1976-cı ilədək gündəlik hesabatlara ehtiyac kritik həddə çatırdı. Uorholun gündəlikləri sözün əsl mənasında “şəxsi” deyildi: onları sənətçinin qəfil ölümündən sonra yazıları qısaldaraq naşirə göndərən yazıçısı Pet Heket saxlayırdı. Hər iş günü səhər 9-da Endi köməkçisini çağıraraq bir gün əvvəl baş verənləri danışırdı. Belə söhbətlərə “beş dəqiqə” deyirdilər, lakin bəzən bir neçə saat uzanırdılar. Uorhol qısa müddətdə xərcləmə nəzarətinin həyatını daha şüurlu hala gətirməsinə imkan verdiyini başa düşdü və hətta xərclə əlaqəsi olmayan şeylərdən danışdı: dedi-qodu, məclislərdə pis yemək, şəxsi müşahidələr. Gündəliklərində belə həyatla sənət arasındakı sərhədləri silməyə çalışdı: hər kiçik detal yanında müəyyən bir məcaz qazandı.
Şahzadə Diana, “Özünə danışdığı bir həyat”
Şahzadə Diana, yol qəzasında faciəvi ölümündən bir müddət əvvəl bitməmiş biqorafiyasını yazmağa başladı. Diana öz həyatı və hissləri, əri və övladları ilə münasibətlərini, Böyük Britaniyanın kral sarayında “yaşamağın” mümkünsüzlüyü barədə duyğulu şəkildə danışır. Onun şəxsiyyətinin gücünə, ehtirasına və cazibəsinə boyun əyməmək çox çətindir.
ПBu gün gününüzün necə keçdiyi barədə bir neçə sətir yazmağa çalışın. Yaşadığınız hadisələri və hissləri xatırlayın, bacardığınız üçün özünüzə təşəkkür edin və ya bəlkə bir az xəyal qurun. Özünüzlə tək qalmaq üçün 10 dəqiqə vaxt ayırın. Bu faydalı vərdişə çox güman ki, tez bir zamanda sahib olacaqsınız.