İlk qidalanma körpənin ilk addımı və ya ilk sözü kimi böyük miqyaslı bir hadisədir. Ömrü boyu, yəni altı ay ərzində yalnız ana südü və ya süd qarışığı ilə qidalanan insan yeni dad və teksturalarla tanış olur. Valideynlərin vəzifəsi körpəyə böyüklərin masasına addım-addım keçməyə kömək etməkdir. Bu məsələdə pediatrların ən vacib məsləhətlərini topladıq.
İlk qidalanma üçün düzgün vaxt 4 və 6 aydır
Həyatın ilk bir neçə ayında körpə yalnız ana südü və ya süd qarışığı ilə qidalanır. Onların tərkibində uşağın normal inkişafı üçün lazım olan hər şey var. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) ana südü ilə qidalandırmanın iki yaşa qədər davam etdirilməsini tövsiyə edir, lakin ilk tamamlayıcı qidalar artıq 4-6 aydan tətbiq edilməlidir. Hesab edilir ki, ana südü ilə qidalanan körpələr tamamlayıcı qidaları altı aydan etibarən, süd qarışığını qəbul edənlər isə bir az əvvəl dada bilirlər.
Müəyyən vaxtda uşaq minerallara (dəmir, sink, kalsium), vitaminlərə, qida maddələrinə, həmçinin əlavə enerjiyə ehtiyac duymağa başlayır. Pəhrizdə süddən fərqli konsistensiyalı qidaların olması vacibdir – bu, uşaqda yeni fizioloji bacarıqları inkişaf etdirir.
Tamamlayıcı qidaların tətbiqi ilə pediatrlar tələsməməyi, lakin təxirə salmamağı da məsləhət görürlər. Çox erkən tamamlayıcı qidaların tətbiq edilməsi təhlükəlidir, çünki uşağın qidanın tam həzmi üçün hələ də kifayət qədər ferment yoxdur. Məsələn, bu mərhələdə qidada çoxlu protein varsa, gələcəkdə böyrəklərin işində problemlərin yaranması mümkündür. Əgər tamamlayıcı qidaların tətbiqi gecikirsə, o zaman uşaqda qida çatışmazlığı yarana bilər, bəzi qidalara allergik reaksiya yarana bilər.
Uşağınızın hazır olduğundan əmin olun
Nə vaxt başlamaq lazımdır? Uşağın 6 ayı tamam olan kimi? Bəs 5,5 yaşında olan uşaq yeməyə əlini uzadıb onu yemək istədiyini bildirirsə? Pediatrlar yalnız yaş normalarına riayət etmək deyil, həm də uşağın davranışına diqqət yetirməyi tövsiyə edir. İnanın, o, sizə süddən başqa bir şey yeməyə hazır olduğunu özü göstərəcək. Onun hazır olduğunu aşağıdakı amillər göstərəcək:
- qarın ağrısı və müntəzəm nəcisin olmaması – gündə bir və ya bir neçə dəfə (daha da ola bilər)
- yeməyə maraq
- başını dik tutmaq bacarığı
- müstəqil şəkildə oturma qabiliyyəti (və ya dəstək ilə)
- çeynəmək istəyi, bu zaman uşaq ona verilən yeməyi dili ilə itələmir
Yemək marağı baxışda, hərəkətlərdə özünü göstərir. Aydın siqnallar uşağın ağıza baxmağı, valideynlərin və ya digər insanların nə yediyinə əl uzatmaq cəhdləridir. Əgər qadağan olunmuş qidaya maraq oyuncaqlardan daha güclüdürsə, o zaman tamamlayıcı qidalara başlamaq olar.
Yeri gəlmişkən, əvvəllər körpədə ən azı bir diş çıxdıqda tamamlayıcı qidalara başlaya biləcəyinə inanılırdı. İndi ekspertlər bir dişin və ya dişlərin olmasının yeməklə ilk tanışlıq anına təsir etmədiyi bildirirlər.
Qidalanma sxeminə riayət edin
Bədənin müəyyən bir məhsula reaksiyasını izləmək üçün körpəni tədricən və ardıcıl olaraq qida ilə tanış etmək lazımdır. Pediatrlar yeni qidanı səhər verməyi məsləhət görürlər. Körpənin allergiyası varsa, axşama qədər özünü göstərəcəkdir. Bu vəziyyətdə məhsul bir müddət pəhrizdən xaric edilir, bir neçə həftə və ya bir aydan sonra bədənin reaksiyasına baxaraq cəhd təkrarlana bilər.
Yeni məhsulların tətbiqi ilə bağlı başqa bir qayda: onlar eyni vaxtda verilə bilməz. Kiçik bir insanın bir məhsula alışması üçün bir həftədən iki həftəyə qədər vaxt lazımdır. Növbəti dadı yalnız bundan sonra sınaya bilərsiniz. Məsələn, körpə əvvəlcə balqabaq, sonra brokkoli və yalnız bundan sonra balqabaq və brokkolidən iki komponentli kartof püresi ilə tanış olmalıdır.
Necə başlamaq lazımdır? Tədricən daxil edin, bir qaşıqdan başlayın. Pediatrınız hansı sxemə riayət etməyinizi təklif etməlidir. Standart olaraq belədir:
- 1 gün – 1 çay qaşığı
- 2-ci gün – 3-4 çay qaşığı
- 3-cü gün – 3-4 çay qaşığı
- Sonrakı günlər – 150-180 qrama çatdırırıq
İlk qida bir tərəvəzdən ibarət tərəvəz püresi olmalıdır: kabak, gül kələm, brokkoli.
İkinci qida sıyıqdır (həmçinin monokomponentli). Bu, məsələn, düyü və ya qarğıdalı ola bilər. Yulaf yarması, buğda və çovdar sıyığı daha sonraya – 8-10 aya qədər təxirə salınmalıdır. Sıyığı əvvəlcə ana südü və ya körpənizin adətən içdiyi süd qarışığı ilə qarışdırın. Tərəvəz və ya sıyığa duz əlavə etməyin!
Üçüncü qida ət püresidir. Bu hinduşka, dovşan, toyuq, mal əti və ya dana əti ola bilər. Lakin uşağın inək südünə qarşı allergiyası varsa, mal əti ehtiyatla verin.
Bütün uşaqların sevdiyi meyvə püresi isə yalnız bundan sonra, yanı axırıncı verilməlidir. Balıq və yumurta sarısını da sonra verməyə başlayın.
Pedaqoji qidalanma üsuluna üstünlük verin
Tamamlayıcı qidalar iki əsas növə bölünür: pedaqoji və pediatrik. Pediatrik üsul gündəlik pəhrizə yeni məhsulların ardıcıl daxil edilməsinə əsaslanır (bu barədə yuxarıda danışdıq). Pedaqoji üsulla uşağa istədiyi hər şey verilir. Təbii ki, söhbət yaşa uyğun məhsullardan gedir. 6 aydan 10 aya qədər qida uşağa əsasən pedaqoji qidalanma kimi verilir. Bunun üçün bir tikə yemək kifayət edəcəkdir. Raqudan yumşaq tərəvəz parçaları verə bilərsiniz, yumşaq meyvə və s.
Əksər meyvə və giləmeyvələri 7-8 mm-lik yumşaq parçalar şəklində tamamlayıcı qidalanmanın ən əvvəlində verilə bilər. 8-10 aylıq yaşda ölçü artıq barmağın ucu boyda ola bilər. Meyvə və ya giləmeyvənin qabığı və toxumu olmadığından əmin olmaq vacibdir, çünki bu, körpənin diş ətinə və damağına yapışıb boğulmaya səbəb ola bilər.
- 6-8 ay: alma, armud, banan, gavalı, ərik, manqo, nektarin, şaftalı, sitrus meyvələri, çiyələk, avokado;
- 8-10 ay: qaragilə, qarağat, moruq, yemiş, qarpız, albalı, zoğal, əncir, üzüm, kivi, xurma.
Tərəvəzlər də tamamlayıcı qidalanmanın əvvəlindən meyvəyə bənzər şəkildə verilə bilər: püre və yumşaq parçalar, sonra “barmaq” qidası.
- 6-8 ay: yaşıl lobya, gül kələm, balqabaq, brokkoli, yerkökü, yaşıl noxud, balqabaq;
- 8-10 ay: turp, badımcan, xiyar, bibər, kartof, çuğundur, qarğıdalı, pomidor, ispanaq, kərəviz.
Bizim yollamalara abunə olun və yeni məqalələr haqqında bildirişlər alın!
Uşaq qidasını necə seçməli?
Valideynlər bəzən hesab edirlər ki, “yaxşı ana” tamamlayıcı qidanı özü hazırlamalıdır. Ancaq etibarlı istehsalçılardan qida alsanız, bu, körpəniz üçün həqiqətən yaxşı seçim ola bilər. Hazır yeməklər tərkibində və kalorisinə görə balanslaşdırılmışdır, onun istehsalı üçün yoxlanılmış məhsullardan istifadə olunur.
Uşaq qidasının seçiminə təsir etməli olan ən vacib şey tərkibidir. Tərkibində qətiyyən aşağıdakı maddələr olmamalıdır:
- duz
- şəkər
- nişasta
- konservantlar
- aromatizatorlar
- boyalar
Alışdan əvvəl etiketi diqqətlə öyrənmək və qablaşdırmanın bütöv və qüsursuz olmasına əmin olmaq lazımdır (əgər püre şüşə qabdadırsa, qapağın çatlamadığını və bankaya möhkəm oturduğunu yoxlamaq lazımdır). Qablaşdırmasında göstərilən son istifadə tarixini, yaş tövsiyələrini yoxlayın.
İlk qidalanma üçün Umico tövsiyə edir
Tam taxıl unu və keçi südündən hazırlanmış HÜNNAP uşaq peçenyeləri
6 aydan etibarən körpələrə verilə bilər, yüksək keyfiyyət standartlarına uyğun istehsal edilmişdir. Tərkibində A, B, C və D vitaminləri, həmçinin minerallar: kalsium, maqnezium, kalium, dəmir, manqan, sink, mis, yod var.
Bal və manna ilə Arilac səhər yeməyi
6 aylıq körpələr üçün uyğundur. Tərkibində yüksək miqdarda A, C, B1, B2, B6, B12, D vitaminləri və minerallar – niasin, dəmir, sink, fol turşusu, kalsium və yod var. Tərkibinə düyü daxildir – körpələr üçün ən uyğun dənli bitkilərdən biri. Arılac körpə qidası ilk tamamlayıcı qida kimi istifadə edilə bilər.
Süd və düyü ilə Arilac uşaq yeməyi
4 aylıq körpələr üçün uyğundur. Dadlı və qidalandırıcı, körpənizin inkişafı üçün lazım olan vitamin və mineralları ehtiva edir. Düyü tərkibi sayəsində bu qida uşağın pəhrizində bərk qidaya keçid zamanı istifadə edilə bilər.
Süd və banan ilə Arilac uşaq yeməyi
6 aylıq körpələr üçün uyğundur. Uşağa səhər, axşam və ya günün istənilən digər vaxtı verilə bilər. Balanslaşdırılmış və müxtəlif qidalanma uşağın sağlamlığı üçün çox vacibdir. Vitamin və minerallarla zəngin təbii qidaları seçin.
Arilac 7 dənli bitki gecə uşaq qidası
Arilac taxıl əsaslı südlü körpə qidası körpənizin inkişafı üçün lazım olan vitamin və mineralları ehtiva edir. Düyü, yulaf, arpa, çovdar, tam buğda, darı, qarğıdalı kimi yeddi fərqli taxılın tərkibi sayəsində həm qidalandırıcı, həm də sağlamdır. Bu, 6 aylıq körpənin şam yeməyi üçün əla seçimdir.
Arilac və HÜNNAP uşaq qidalarını seçin və Umico bonusları ilə 2% keşbek qazanın.
Uşağınıza diqqət yetirin!
Yemək zamanı körpənin davranışı yaxından izlənilməlidir. Məsələn, körpə 100 q püre yeməlidir, lakin o, 50 q yeyir və üzünü çevirir və ya yeməyi tüpürür. Onu axıra kimi yeməyi məcbur etməyin – buna ehtiyac yoxdur. Əgər uşaq bir yeməkdə lazımi miqdarda məhsul (kartof püresi, dənli bitkilər) yemədisə, bu halda ona qalan hissəni günün başqa vaxtı təklif edə bilərsiniz.
Unutmayın: qidalandırdığınız zaman körpənizin həm dadını, həm də vərdişlərini formalaşdırırsınız. Odur ki, az yesə də, əsas odur ki, özü yesin. Əgər uşaq yeməklə maraqlanırsa, o zaman həzm daha yaxşı gedir. Bu isə bütün valideynlərin gözlədiyi bir şeydir.