Operativ yaddaş (RAM) cihazınızın sürətini və sabitliyini müəyyən edən əsas amillərdən biridir. Ən güclü qrafik kartı və prosessora sahib olsanız belə, kifayət qədər RAM olmadıqda sistem donacaq. Bəs, müxtəlif cihazlar üçün nə qədər operativ yaddaş lazımdır?
Operativ Yaddaş Nədir və Niyə Lazımdır?
Operativ yaddaş — cihazın proqramları və oyunları müvəqqəti olaraq saxladığı yaddaş növüdür. Daimi yaddaş (SSD və HDD) proqramların uzun müddət saxlanması üçün istifadə olunsa da, RAM həmin məlumatları sürətli icra etmək üçün yükləyir. Məsələn, oyun açdığınızda lazım olan kitabxanalar RAM-a yüklənir və oyun bitdikdə bu yaddaş boşalır.
Məsələn, siz oyunu başlatdınız. O, müntəzəm yaddaşdan məlumatları daim yükləməyəcək – bu, çox uzun çəkir. Əvəzində əməliyyat üçün lazım olan kitabxanalar sürətli RAM-a yüklənəcək və oyun sessiyasının sonunda və ya qadcet söndürüldükdə RAM təmizlənəcək.
Bundan belə nəticə çıxır ki, cihazınızda nə qədər çox RAM varsa, bir o qədər yaxşıdır. Əməliyyat sistemi, oyunlar, proqramlar və başqa hər şey daha stabil işləyəcək, istənilən hal üçün əlində böyük RAM ehtiyatı olacaq.
Nəticə: RAM nə qədər çoxdursa, bir o qədər proqramı eyni anda işlədə bilərsiniz və daha ağır oyunları rahat açmaq mümkündür.
RAM nə qədər çox olarsa, sistemi həddindən artıq yükləmədən bir o qədər çox proqram eyni vaxtda işləyə bilər. Və daha çox, “ağır” bir oyun işə salına bilər. Müəyyən bir oyun üçün kifayət qədər RAM yoxdursa, ən yüksək səviyyəli video kartınız və prosessorunuz olsa belə, oyun sadəcə açılmayacaq.
Amma bu o demək deyil ki, mümkün qədər çox RAM almaq yaxşı qərardır. Bu barədə daha ətraflı danışaq.
RAM-ın İş Prinsipi və Texniki Təsvir
Operativ yaddaş (RAM) kompüterin, noutbukun və ya mobil cihazın müvəqqəti olaraq məlumatları saxladığı yerdir. RAM ilə işləmə prinsipi belədir:
Məlumatların Sürətli Əlçatanlığı: RAM prosessorun tez-tez istifadə etdiyi məlumatları saxlayır. Beləliklə, prosessor həmin məlumatlara sabit disklə müqayisədə çox daha sürətli çatır.
Keş Yaddaşı ilə İşbirliyi: RAM prosessorun özünün daxilindəki kiçik keş yaddaşı ilə birlikdə işləyərək məlumat mübadiləsini optimallaşdırır.
Məlumatların Müvəqqəti Saxlanması: RAM cihaz sönən kimi bütün məlumatları itirir. Buna görə də, məlumatların uzunmüddətli saxlanması üçün SSD və ya HDD istifadə olunur.
RAM Texnologiyalarının İnkişafı
RAM texnologiyası illər ərzində əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf edib:
DDR1, DDR2 və DDR3: Daha əvvəlki nəsil texnologiyalar artıq müasir tələbləri ödəmir. Onlar aşağı sürətə və daha yüksək enerji istehlakına malikdir.
DDR4: Hal-hazırda ən geniş yayılmış standartdır. Yüksək sürət və aşağı enerji istehlakı ilə fərqlənir.
DDR5: Ən yeni RAM texnologiyasıdır. DDR4-dən iki dəfə çox bant genişliyinə və daha az enerji istehlakına malikdir.
RAM və Oyun Performansı
Oyunlarda performansa təsir edən təkcə RAM-in həcmi deyil, həm də onun tezliyi və gecikmə dəyərləridir:
Tezlik (MHz): RAM-in sürətini təyin edir. Daha yüksək tezlik daha sürətli məlumat ötürülməsi deməkdir. Məsələn, DDR4 RAM-lər üçün 2400–3600 MHz tezlik diapazonu uyğundur.
Gecikmə (CAS Latency): RAM-in əmrləri yerinə yetirməzdən əvvəl gözlədiyi vaxtdır. Daha az gecikmə daha yaxşı performans deməkdir.
Dual Channel və Quad Channel Texnologiyaları
RAM performansını artırmaq üçün dual və ya quad channel rejimlərindən istifadə edə bilərsiniz:
Dual Channel: İki RAM modulundan eyni vaxtda istifadə etməklə məlumatların ötürülmə sürətini artırır. Məsələn, 8 GB-lıq tək modul əvəzinə 2×4 GB modul daha yaxşı performans təmin edir.
Quad Channel: Dörd RAM modulundan istifadə etməklə daha yüksək məlumat ötürülmə sürəti təklif edir. Bu rejim adətən yüksək səviyyəli iş stansiyaları və oyun kompüterlərində istifadə olunur.
RAM ilə SSD-nin Əlaqəsi
SSD ilə RAM-in birgə işləməsi kompüterin ümumi performansına əhəmiyyətli təsir edir. RAM kifayət etmədikdə əməliyyat sistemi məlumatları SSD-dəki virtual yaddaşa yazır. Yüksək sürətli bir SSD (məsələn, NVMe tipli) bu proses zamanı performans itkisini minimuma endirir.
RAM Alarkən Diqqət Etməli Olan Məsələlər
RAM seçərkən yalnız həcmi deyil, həm də digər xüsusiyyətləri nəzərə almaq lazımdır:
Ana Platanın Uyğunluğu: RAM modulları ana platanın dəstəklədiyi maksimum həcmə və tezliyə uyğun olmalıdır.
Gələcəkdə Təkmilləşdirmə İmkanları: Daha çox RAM modulu əlavə etmək planınız varsa, ana platanızda kifayət qədər RAM yuvası olduğundan əmin olun.
Soyutma Sistemləri: Yüksək tezliklə işləyən RAM modulları çox qızdığı üçün soyutma sistemi ilə təchiz edilmiş modelləri seçmək tövsiyə olunur.
Fərqli Cihazlar üçün Operativ Yaddaş Tələbləri
- Smartfon və Planşetlər üçün
Mobil cihazlarda RAM artırmaq mümkün deyil, buna görə də cihaz seçərkən RAM həcminə diqqət yetirmək lazımdır.
- 6 GB RAM – Sadə tapşırıqlar (zəng, sosial media, veb sörf).
- 8 GB RAM – Daha mürəkkəb tapşırıqlar (gündəlik işlər, sadə oyunlar, foto və video montaj).
- 12 GB və daha çox – Peşəkar tapşırıqlar, ağır oyunlar və video montaj.
Nümunə: Xiaomi Redmi Note 13 – 6/128GB və ya 8/128GB versiyalarında mövcuddur.
- Ofis Noutbukları və PC-lər üçün
Noutbuk və kompüterlərdə RAM artırmaq mümkündür. Windows 10-un 64-bit versiyası 2 GB RAM tələb etsə də, işləyərkən bu, 4–6 GB-a qədər arta bilər.
- 8 GB RAM – Brauzer, mətn redaktorları, cədvəllər və mesajlaşma üçün kifayətdir.
- 12 GB RAM – Daha ağır proqramlar və multitasking üçün idealdır.
- 16 GB RAM və daha çox – Video montaj, foto redaktə və ağır proqramlar üçün uyğundur.
- Oyun PC-ləri üçün
Oyun kompüterlərində RAM seçimi daha detallıdır. DDR4 və DDR5 standartları müasir oyunlar üçün ən uyğundur.
- 16 GB RAM – Dota 2, CS 2 kimi köhnə və yüngül oyunlar üçün yetərlidir.
- 24-32 GB RAM – Hogwarts Legacy kimi oyunlar üçün ideal balansdır.
- 64 GB RAM – Gələcəkdə çıxacaq oyunlar və ağır proqramlar üçün ən yaxşı seçimdir.
Vacibdir: RAM artırdıqda eyni tip (DDR4 və ya DDR5) və tezlikdə olan yaddaş modullarından istifadə edin.
Bu təlimatda, hər cihaz üçün operativ yaddaşın nə qədər olması lazım olduğunu öyrəndiniz. Optimal performans üçün cihazınızın tələblərinə uyğun RAM seçin!
Alış-veriş edin, keşbek qazanın və maliyyənizi idarə edin
Hamısı bir tətbiqdə!
