Psixodermatologiya nədir? Dəri stressə necə reaksiya verir?

Dəri insanın ən böyük orqanıdır. Orqanizmdəki hər hansı bir dəyişiklik, o cümlədən psixoloji reaksiyalar, ilk növbədə dəridə özünü göstərir. Tüklərin biz-biz olmasından həqiqi fiziki xəstəliklərə qədər. Bunun səbəbi nədir və bunun qarşısını necə almaq olar?

Respublika Diaqnostika Mərkəzinin (RDM)  mütəxəssisləri ilə birlikdə “Özü keçməyəcək” rubrikasında psixika ilə dəri arasındakı əlaqəni, müxtəlif dərəcələrdə təzahürlərini və müalicə üsullarını araşdırdıq. Siz hazırda 3,5%-ə qədər Umico bonusları ilə hər hansı sağlamlıq problemi ilə bağlı məsləhət almaq üçün RDM-də ixtisaslı mütəxəssislərlə əlaqə saxlaya bilərsiniz.

Psixodermatologiya nədir?

Psixodermatologiya dermatologiyanın psixoloji və psixiatrik üsullarla dəri xəstəliklərinin müalicəsi ilə məşğul olan bir sahəsidir.

Dərimiz orqanizmin ətraf mühitə qarşı əsas müdafiəsidir. İmmunitet, hormonlar və bədəndən toksinləri çıxarmaq üçün bir sistem. Xarici şəraitə uyğunlaşan, bədən istiliyini tənzimləyən və toxunmadan sinir impulslarını ötürən məhz dəridir.

Bütün psixoloji narahatlıqlar dəriyə təsir edir. Buna görə narahtlıqların, emosional və həssas reaksiyaların dəriyə təsiri təkcə fizioloji deyil, həm də mənəvi cəhətdən öyrənilir.

Dəri stressə necə reaksiya verir?

Stress zamanı orqanizm kortizol adlı hormonu ifraz edir. Kortizol piy vəzilərini aktivləşdirir, məsamələri bağlayır. Belə şərait sızanaqlara səbəb ola biləcək bakteriyaların çoxalmasına gətirib çıxarır.

Üstəlik, kortizol orqanizmdə demək olar ki, bütün prosesləri, o cümlədən regenerasiyanı ləngidir. İmmunitet azalır və eyni zamanda dərinin mikrobların hücumlarına qarşı durması çətinləşir. Vəziyyət xarici təsirlə daha da ağırlaşır, çünki zəifləmiş bir immunitet sistemi bədəni lazımi şəkildə qoruya bilməz. Nəticədə bakteriyalar, tıxanmış məsamələr və xarici təsirlər aknenin inkişafına səbəb ola bilər.

Dəridəki sızanaqlar da stressin nəticəsi ola bilər. Kortizol səbəbi ilə bağırsaq mikroflorasının tarazlığı pozulur, bu da sızanaq ehtimalını artırır.

Başqa bir dəri stress xəstəliyi kuperozdur. Kortizol dəridə qırmızı nöqtələr, zolaqlar kimi görünə bilən qan damarlarını genişləndirir. Bərpa üçün gücün olmaması səbəbindən dərinin sadəcə bərpa etməyə vaxtı olmur.

Dərinin solğunluğu, bozluğu, eləcə də qırışların yaranması da stresslə əlaqələndirilə bilər. Adrenalin vazospazm və hüceyrələrin oksigen aclığına səbəb olur, bunun nəticəsində rəng dəyişir, dərinin elastikliyi itir.

Ləng regenerasiya ən kiçik zədələrdən belə yarana biləcək yara izləri və çapıqlara səbəb ola bilər.

40% hallarda stress psoriyaz təzahüründən əvvəl olur. 5 haldan 4-ü stress fonunun artması ilə əlaqələndirilir.

Atopik dermatit 70% hallarda stress səbəbindən yaranır. Və sinir gərginliyinə görə də təkrarlanır.

Daha ciddi dəri xəstəlikləri də tez-tez stresslə əlaqələndirilir. Bunlara ekzema və psoriyaz da daxildir. Lakin psixoloji təsirlə yanaşı, səbəbləri orqanizmin fizioloji dəyişikliklərində və xüsusiyyətlərində axtarmaq lazımdır.

Dərinizin vəziyyəti də stressə səbəb olurmu?

Bəli! Dəri də stresə səbəb ola bilər. Əhəmiyyətli bir görüşdən və ya intervüdən əvvəl sızanaqların yaranması yalnız sinir gərginliyini artırır və özünə inamı azaldır.

Alimlər, həmçinin dəri xüsusiyyətlərinə (vitiliqo, akne) sahib olan insanların daha çox özlərindən əmin olmadıqları və utanma hissi keçirdiklərindən asılılıq izlədilər. Narahatlıqlar depressiya və sinir böhranlarına çevrilə bilər. Dərinin görünüşü və vəziyyəti ilə bağlı psixoloji pozğunluqlar səbəbindən xəstəxanaya yerləşdirilənlərin sayı günü gündən artır.

Psixodermatoloji xəstəliklərin simptomları

Stresslə əlaqəli dəri xəstəliklərinin təzahürləri arasında aşağıdakıları ayırd etmək olar:

• Rəngin dəyişməsi: dəridə solğunluq, qızartı, ləkələr
• Quruluq, susuzlaşdırılmış dəri
• Dərinin soyulması
• Sızanaqların yaranması
• Qaşınma
• Qırışların, şişkinliyin yaranması

Stressdən sonra dəri üçün ilk yardım

Stressə qarşı qulluq dəridəki təzahürlərdən və dərinin özündən asılı olaraq seçilməlidir. Hər kəs üçün yararlı olacaq bir neçə məsləhət var:

• Yalnız yumşaq qulluq məhsullarından istifadə edin. Skrab, sərt masajor və ya pilinqlərdən istifadə etməyin. Zədələnmiş orqan daha çox diqqət və ehtiyat tələb edir.
• Təmizlədikdən sonra tonlama. Biz pH-ı bərpa edirik və immunitet sisteminin bərpasına kömək edirik.
• Nəmləndirmə və qidalandırma. Stress səbəbi ilə hialuron turşusu bədəndə parçalanır. O olmadığı halda qırışlar əmələ gəlir. Buna görə də, nəmləndiricilərdən istifadə edin.
• Sakitləşdirici vasitələr. Allergik reaksiyaları aradan qaldıran və dəriyə immuniteti bərpa etməyə kömək edən termal sular, həlimlər və infuziyalar.

Bu məsləhətlər qıcıqlanmış və stresdən zədələnmiş dərinin ilk reaksiyasını aradan qaldırmağa kömək edəcək. Daha uzun təsir üçün, rejim və yaxşı vərdiş inkişaf etdirmək üçün hər zaman bəzi qaydalara riayət etməyə dəyər.

Dəriyə təsir edən stresslə necə mübarizə aparmaq olar?

Nə qədər adi səslənsə də, ilk növbədə həyat tərzinizə fikir verməlisiniz. Düzgün qidalanma, müntəzəm məşq və sağlam yuxu immunitetin, o cümlədən stressdən ən yaxşı müdafiədir.

İdman: mayeləri bütün bədənə yayır, qan axını yaxşılaşdırır, dərini elastik edir. İdman zamanı xoşbəxtlik hormonları istehsal olunur ki, bu da mütləq stressi məğlub edəcək. Beləliklə, yenidən xəbər lentini vərəqləmək əvəzinə, qaçış trenajorunda idmanla məşğul olun!

Alimlər qeyd edirlər ki, aerobik məşq və yoqa trixotillomania və nevrotik ekskoriasiya (dəri soyulması) üçün faydalı ola bilər.

Sağlam qida. Daha az şirniyyat və daha çox antioksidant. Pəhrizinizə balıq, yumurta, yaşıl tərəvəz və meyvələr əlavə edin – alma, nar, portağal. Akne olduqda süd məhsullarından, qara ləkələr və sızanaqlar üçün isə şirniyyatdan imtina etmək tövsiyə olunur.

Meditasiya və nəfəs məşqləri. Rahatlamağa və nəfəsinizi bərabərləşdirməyə çalışın. Sızanaq, alopesiya, atopik dermatit və psoriyaz ilə mübarizədə kömək edir.

Sağlam yuxu. Hər gün ən azı 8 saat yatmaq göz altındakı şişkinliyi aradan qaldırır, həm də həzmi yaxşılaşdırmağa və melatonin istehsalını yaxşılaşdırmağa kömək edir. Yuxu zamanı melatonin kollagenin parçalanmasının qarşısını alır. Bu, dərinin qızartısını neytrallaşdırır, bərpasına, elastikliyinə və möhkəmliyinə kömək edir.

Masaj. Öz dərinizə adi toxunuşlar belə, orqanizmin minnətdarlıqla cavab verəcəyi diqqətdir. Limfa drenajını özünüz edə bilərsiniz, vaxtaşırı özünüzü masaj edin və kifayət qədər hərəkət edin. Və ya mütəxəssislərə müraciət edin. Spa masajları, maskalar, ultrasəs prosedurları – özünüzə nə qədər çox diqqət yetirsəniz, dərinizi sağlam, gənc və gözəl saxlamaq şansı bir o qədər çox olar.

Gündəlik tutun. Bütün narahatlıqları və duyğuları qeyd edin. Bu, dəridəki dəyişikliklərin səbəbini anlamağa kömək edəcək, həmçinin stressi azaldacaq. Səhər səhifələri başınızı boşaltmağa, planlar qurmağa və düşüncələri sistemləşdirməyə kömək edir. Sonra isə daha az narahat olacaqsınız – kağız hər şeyə dözəcək.

Günəşdən və xarici təsirlərdən qorunma. İlin hansı vaxtından asılı olmayaraq, ultrabənövşəyi şüalardan qoruyan yaxşı məhsullardan istifadə edin və dərini qidalandırmağı və nəmləndirməyi unutmayın. Beləliklə, onu erkən yaşlanmadan qoruyursunuz.

Özünüzə qayğı göstərin, orqanizmdəki dəyişikliklərə diqqət yetirin və sağlam olun!