Payızda adam yumşaq, isti, havadar, incə, şirin bir şey istəyir –təbii ki, payızda evdə hazırlanan piroqun yerini heç nə verməz! Yay keçdi, Yeni il pəhrizinə hələ vaxt var, buna görə reseptləri onilliklər, hətta əsrlər boyu sınaqdan keçirilmiş payız piroqlarını hazırlamaq üçün sizi mətbəxə dəvət edirik! The New York Times-dan gavalı piroqu, Amerikan balqabaqlı piroq, Şarlotka, Taten Tart – hər piroqun öz tarixçəsi və bənzərsiz dadı var.
Dünyaca məşhur Şarlotka
Şarlotka, mənşəyini Almaniya, Böyük Britaniya və Fransanın kulinariya ənənələrinə borcludur. Bu yeməyin bir çox fərqli hazırlama üsulu var, reseptinin kim tərəfindən icad edildiyi haqqında əfsanələr isə daha da çoxdur.
Birinci versiyayagörə o, ingilislər tərəfindən yaradılıb. Sadəcə olaraq əvvəlcə o puding idi: meyvə ilə örtülmüş nəm çörək – çiy, soyuq Şarlotka.
İkinci versiya krallıqdır. “Charlotte” XVIIIəsrdə yerli kəndlilər tərəfindən III Corcun həyat yoldaşı Kraliça Şarlottaya minnətdarlıq əlaməti olaraq icad edildiyi deyilir. O, alma yetişdirənlərin himayədarı idi və onlara çox yaxşı münasibət göstərirdi.
Kraliça Şarlotta
Üçüncü əfsanə romantikdir. Bu versiyaya görə, Şarlotka, Şarlottaadlı qıza aşiq olan bir ingilis aşpaz tərəfindən icad edilmişdir. Aydın məsələdir ki, yaratdığı yeni yeməklə o, birtəhər xanımın lütfünü toplamağa çalışırdı.
Dördüncü hekayə, 19-cu əsrin əvvəllərində kulinariya ixtiraçılarından biri olan “kralların aşpazı və aşpazların kralı” sayılan Fransız aşpaz Mari Antuan Karem, Charlotte Russe tipli bir Şarlotka yaratdı – çörək əvəzinə Savoyardi peçenyeləri və jelatinli Bavariya kremindən istifadə etdi.
Beşinci hekayə. XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində Rusiyada bu desertin çörək və qənnadı məhsullarının qalıqlarından hazırlandığı bir çox Alman çörək bişirmə zavodu var idi. Ruslar gülürdü və deyirdi ki, almanların arvadları pula qənaət edir və hətta piroqları suxaridən hazırlayırlar, arvadların özlərini isə ümumiləşdirərək, gözlərinə görəŞarlotka adlandırırdılar. Charlotte adı o dövrdə çox məşhur idi və Rusiyada yaşayan hər bir alman qadınının adı oldu.
İnqrediyentlər:
- Yumurta – 5 əd
- Şəkər – 200 qr
- Buğda unu – 150 qr
- Qabartma tozu – 1 ç.q.
- Turş alma – 1 kq
Hazırlayırıq
- Yumurtaların ağları sarısından ayırın, ağları bir çimdik duz ilə çırpıncaya qədər döyün, çırpmağa davam edin, tədricən şəkər əlavə edin, hamar, möhkəm bir köpük yaranana qədər.
- Yumurtanın sarısı və qabartma tozunu əlavə edin, çırpmağa davam edin və tədricən un əlavə edin. Xəmir qatı xama tutarlılığı olmalıdır.
- Xəmirin yarısını bir qəlibə tökün, dilimlərə doğranılmış almaları düzün. Qalan xəmiri üzərinə tökün və 190 dərəcəyə qədər qızdırılmış sobaya 30-40 dəqiqəlik qoyun.
- Hazır piroqun üzərinə şəkər pudrası səpin vədadından həzz alın!
Hazırlamaq üçün sizə lazım olanlar:
Qabartma tozu Ilgim
Keşbek 2%
Şəkər pudrası Azərşəkər
Keşbek 2%
The New York Times-dan gavalı piroqu
Bu piroq hamı tərəfindən çox sevildi – yeddi il ardıcıl olaraq The New York Times oxucuları onun reseptini qəzet səhifələrində təkrar-təkrar yerləşdirməsini tələb edirdilər (əlbəttə ki, bu internetdən əvvəlki dövrdə idi). Budur onun hekayəsi.
21 sentyabr 1983-cü il tarixində The New York Times qəzetinin birinci səhifəsində Amerikanın Livana zərbələri, Nyu Yorkdakı antisemitizm hücumları və üç həftə əvvəl vurulan Cənubi Koreya layneri səbəbindən SSRİ ilə münasibətlərdəki çətinliklər haqda yazıldı. Qəzetin ortasında, sol alt küncdəki endirim kuponları ilə bərabər “Sadə, lakin zərif” işarəsi olan gavalı piroq resepti çap edildi. Kulinariya redaktoru Marian Berros onuyeni başlamış gavalı mövsümünəhəsr etdi. Cavab olaraq redaksiyaya beş mindən çox cavab gəldi! Oxucular birdəfəlik onlarla piroq bişirdilər, gələcək üçün dondurardular, qohum-əqraba üçün reseptini köçürürdülər, qonşularla bölüşürdülər –bir sözlə, reseptin uğuru ağlasığmaz idi.
Marian Berros
O vaxtdan bəri, piroq hər sentyabr qəzetdə dərc olunur, lakin zamana uyğun olaraq bir qədər dəyişir. Əvvəlcə redaktorlar bir neçə qaşıq şəkər miqdarını azaltdılar, sonra daha az yağ tərkibi olan resept təklif etdilər (piroqda həqiqətən çox yağ var, bəlkə də populyarlığının sirri budur) və s., və bu cür 1989-cu ilə qədər davam etdi. Dünyanın heç bir resepti yeddi nəşrdəçıxmağı bacarmayıb.
1989-cu ildə Marian Burros, oxucuların niyə bu resepti qazetdən sadəcə kəsib özlərində saxlaya bilmədiyini sualını ortaya çıxardı. Jurnalist oxucuya eyni resepti altıncı dəfə çap etmək fikrindən məmnun olmadığını söyləyəndə, 12 həmkarının resepti yenidən dərc etmələrini xahiş edən bir məktubu imzalamağa hazır olduqlarını söylədi.
“Güman ki, bu dəfə reseptsonuncu dəfə dərc olunacaq. Əminliklə sizə deyirəm”deyə Marian Berrostəslim oldu. Oxucular nəhayət onu kəsib yenidən nəşr olunmasını tələb etməsin deyə resept qırıq xətlə əhatə olunmuşdu. Marian özü onu qazetdən kəsib soyuducuya yapışdırmağı şiddətlə tövsiyə etdi. Qəzet təxminən on il sonra ən yaxşı reseptlərindən ibarət kolleksiyasıni nəşr edərkən, gavalı tortu bir nömrəli oldu və klassikaya çevrildi.
İnqrediyentlər
- Kərə yağı – 150 qr
- Şəkər – 250 qr
- Yumurta – 2 əd
- Buğda unu –150 qr
- Qabartma tozu – 1 ç.q.
- Duz – ½ ç.q.
- Gavalı – 6 əd
- Limon – 1/2 əd
- Üyüdülmüş darçın – 1 ç.q.
Hazırlayırıq
- Otaq temperaturunda yumşaq kərə yağına şəkər (200 qr) əlavə edin və yüngül olana qədər çalın.
- Yumurtaları bir-bir əlavə edin. Hər yumurtanın tam qatışmasını gözləyin.
- Unu qabartma tozu ilə qarışdırın, süzgəcdən keçirin və hissə-hissə xəmirə əlavə edin.
- Duz əlavə edin və xəmiri hamarlanana qədər yoğurun.
- 23-25 sm diametrli bir qəlibə perqament sərin və kərə yağı ilə yağlayın. Xəmiri perqamentin üstünə qoyun.
- Gavalıları iki yerə bölün və toxumlarını çıxarın. Üstünə limon suyu tökün və qarışdırın.
- Gavalıları xəmirin üzərinə qoyun və yüngülcə basın.
- Qalan şəkəri darçınla qarışdırın və piroqun üstünə səpin. Əvvəlcədən 180 dərəcəyə qədər qızdırılmış sobada təxminən 45 dəqiqə ərzində bişirin.
Hazırlamaq üçün sizə lazım olanlar:
Un BismakKərə
Keşbek 2%
yağı Gerda
Keşbek 2%
Bizim yollamalara abunə olun və yeni məqalələr haqqında bildirişlər alın!
Amerikan balqabaqlı piroq
Hər payız bu əfsanəvi desert Amerika Birləşmiş Ştatları və Kanadada Şükran günündə hazırlanır. Bu bayram masasında balqabaq yeməyinin başda olmasının izahı sadədir. 1620-ci ildə doğma Nottinqemşirdən qaçan İngilis Protestant Puritanların kiçik bir cəmiyyəti, Keyp-Kod yaxınlığındakı Şimali Amerika sahillərinə çatanda payızın son günləri idi. Bu yerlərdəki ilk Avropa koloniyasıPlimut sakinləri, sərt bir qışa dözmək məcburiyyətində qaldılar. Onların yalnız yarısı gələn ilin yazına sağ qala bildi. Sağ qalanlar əsasən lobya və balqabaq yeyirdilər. Amerika qitəsinin endemik bitkisi olan balqabağı, avropalılara yerli xalqlar – hindilər bişirməyi öyrətdilər. 1621-ci ilin payız aylarında bütün Plimut əhalisi zəngin məhsulu qeyd etmək və bunun üçün Allaha şükür etmək üçün hindlilərlə bir araya gəldi. Koloniya qubernatoruVilyam Bredford hətta xüsusi bir Şükran Gününu elan etdi. O vaxtdan bəri Yeni İngiltərə adını alan torpaqların sakinləri bu vacib günü qeyd edir və bayram üçün balqabaq piroqunu bişirirlər.
Maraqlı bir fakt: 1995-ci ildə Dad və Qoxu Araşdırma Mərkəzi (Çikaqo) kişiləri sevgi əhvalına gətirən ətirləri tapmaq üçün təcrübələr keçirdi. Tədqiqatçılar kişilər üçün ən xoş qoxunun … balqabaq piroqunun olduğunu aşkar etdilər! Əslində bu piroqun doldurulması heç kəsi laqeyd qoymur. Çox incə, yumşaq, qaymaqlı balqabaq ləzzəti və parlaq ədviyyat buketi: darçın, hindistan çevizi, zəncəfil, vanil, mixək. Budur, əsl payız qoxuları.
İnqrediyentlər:
Xəmir üçün:
- Buğda unu – 400 qr
- Kərə yağı – 250 qr
- Yumurta
- Duz
Doldurulma üçün:
- Şirin balqabaq – təxmini 900 qr
- Yağlı qaymaq – 200 ml
- Qəhvəyi şəkər – 150 qr
- Adi şəkər – 50 qr
- 2 yumurta və bir yumurta sarısı
- 1/2 ç.q. darçın
- 1/8 ç.q. üyüdülmüş zəncəfil
- Hindistan çevizi
- Üyüdülmüş mixək
- Üyüdülmüş hil
- Üyüdülmüş istiot
- 1/2 ç.q. vanil
- 1/4 ç.q. duz
- 1 ç.q. limon sedrası (istəyə görə)
Hazırlayırıq
- Dərin bir qabda un və duzu süzgəcdən keçirin. Qarışığın çörək qırıntılarına bənzəməsi üçün ovuclarınızın arasını yumşaq kərə yağı ilə sürtün. Bir az döyülmüş yumurta əlavə edin və xəmiri yoğurun. Bir top halına salın, filmə bükün və soyuducuda 30-50 dəqiqə ərzində saxlayın.
- Balqabaq püresi hazırlayın. Bunu etmək üçün balqabağı iki yerə bölün və toxumlarını çıxarın. Bişirmə qabını folqa və ya perqament kağızı ilə örtün və yağla fırçalayın. Balqabağın kəsilmiş tərəfini aşağıya qoyun və 180 dərəcəyə qədər qızdırılan sobada 90 dəqiqə ərzində bişirin. Hazır balqabaq yumşaq olmalıdır. Qabığını soyun, içliyi isə blender ilə qarışdırın ki, piroqun doldurulması yumşaq olsun.
- Yenidən xəmirə qayıdaq. Yüngül unlu bir səthdə yuvarlayın, təxminən 30 sm diametrli yuvarlaq, nazik xəmir hazırlayın. Xəmirin üzərinə bir çörək kağızı qoyun və hər hansı bir dənli taxıl əlavə edin. Bu, piroqu bərabər şəkildə bişirməyə imkan verəcəkdir. 190 dərəcədə 15 dəqiqə bişirin.
- İndi isə doldurmanı hazırlayaq. Böyük bir qabda iki növ şəkər, duz, bütün ədviyyatlar və limon qabığını qarışdırın. Yüngül döyülmüş yumurtanı və sarısını əlavə edib qarışdırın. Sonra balqabaq püresini əlavə edin və yenidən qarışdırın. Qaymaq əlavə edib qarışdırın.
- Qabı sobadan çıxarın və doldurucu ilə doldurun. Təxminən bir saatlıq 180 dərəcəyə qədər qızdırılan sobaya qoyun. Hazır piroqun ortasından bıçaq quru çıxmalıdır. Piroq hazır olduqdan sonra 2-4 saat soyumalıdır. Bir gecəlik soyuducuya saxlasanız, mükəmməl olar!
Hazırlamaq üçün sizə lazım olanlar:
Qəhvəyi şəkər Azərşəkər
Keşbek 2%
Darçın Ilgim
Keşbek 2%
Zəncəfil Ilgim
Keşbek 2%
Səhvən yaranan Tart Taten
Tart Taten, Parisdən 200 km aralıda yerləşən kiçik Lamotte-Beuvron qəsəbəsində yaradılıb. Tartın adı, ailə otelini idarə edən Stefani və Karolin Tatenə adlı iki bacı ilə bağlıdır. Qadınlar, həftə sonları və bayramlarda kəndə gələn az sayda ziyarətçiyə, ən çox ovçulara xidmət edirdi. Böyük bacıqonaqları yerbəyer edib onlara qulluq edirdi, kiçiyi isə mətbəxdə işləyirdi, şəkərlə qızardılmış alma ilə doldurulmuş piroqlar da daxil olmaqla desertlər hazırlayırdı.
Taten bacılarının oteli XX əsrin əvvəllərində
Əfsanəyə görə, bazar günlərinin birində, ov mövsümünün açılış günündə oteldə çox qonaq vardı. Yemək bişirərkən, bacılardan biri sobayaxəmir qoymağı unudaraq yalnız alma və şəkərlə dolu bir qəlib göndərir. Yanan alma qoxusunu hiss edərək, onları tullamağa heyfi gəlir, sadəcə üstünə xəmir əlavə edib piroqu sona qədər bitirir. Bacarıqlı qadın xəmir hissəsini yuxarıda saxlayır, yanmış doldurmanı gizlətmək üçün bol qaymaq və alma ilə örtür. Nəticədə məşhur Tarte Tatin sadəcə səhvən ortaya çıxır. Otelin qonaqları, gözləntilərin əksinə olaraq, karamelləşdirilmiş almalardan olan desertisevərək qəbul edir. Taten bacılarının tərs çevrilmiş piroqu belə populyarlaşdı.
İnqrediyentlər:
- Alma (“Qrenni Smit” məsləhət görülür) – 10 əd
- Kərə yağı – 150 qr
- Şəkər – 150 qr
- Üyüdülmüş darçın – 2 qr
- Badan, mixək – istəyə görə
- Limon suyu – istəyə görə
- Qat-qat xəmir
Hazırlayırıq
- Almaların qabığını soyun, dörd yerə bölün. Almaların qaralmaması üçün limon suyu ilə suda saxlayın.
- Karamel hazırlayın. Tavada bişirəcəyik, yüksək qıraqları olmalıdır ki, sobaya qoya biləsiniz. Əvvəlcə tavanı aşağı odda sobaya qoyun və şəkəri içinə boşaldın. Əriməlidir, şəffaf və viskoz bir karamel alınmalıdır. Hazır olduğunu bilmək üçün tavanın dibi boyunca silikon bir spatul ilə çəkin, təmiz qalmalıdır. Sonra kərə yağı əlavə edin, həll olunana qədər tez və yaxşı qarışdırın.
- Badan və mixək kimi ədviyyatlar əlavə edin. İstiliyi bir qədər artırın və almanı karamelin üzərinə yığın, üzərinə darçın səpin. Tavanı odda əlavə 5 dəqiqə saxlayın. Almalar sulu olacaq, bu şərbəti qaşıqlayıb almaların üzərinə tökə bilərsiniz.
- Hazır qat-qat xəmirdən istifadə edə bilərsiniz. Tavanıza uyğun bir dairə kəsin. Almaları xəmirlə sıx bağlayın, bıçaqla kiçik deşiklər edin və 20 dəqiqəlik 200 dərəcəyə qədər qızdırılmış sobaya qoyun.
- Hazır piroqu yarım saat saxlayın soyusun, bu müddət ərzində karamel hazır olacaq. Piroqu böyük boşqabın üzərinə çevirin, xama, qaymaq və ya dondurma ilə masaya gətirin.
Umico-nun tərəfdaş marketlərində alış-veriş edin – orada istənilən yeməyi hazırlamaq üçün lazım olan hər şeyi tapa bilərsiniz. Və eyni zamanda 1% keşbek əldə edəcəksiniz. Bravo, Bolmart, Grandmart, Səbət, Yaxın market, Avromart, Baqqal, Balli market, Happy market, Elmar market, Army market, Okean Market-də sizin yolunuzu gözləyirlər.