Bu buraxılış hamımız üçün xüsusidir. Hal-hazırda cəsur Azərbaycan əsgəri vətənimizi işğalçılardan qoruyur və işğal olunmuş torpaqlarımızın geri alınması uğrunda uğurlü döyüşlər aparırlar. Hamımız birlikdə İkinci Qarabağ müharibəsi kimi tarixə düşə biləcək bir dövrü yaşayırıq. Və çox yaxşı bilirik ki, yeni bir şey yaratmaq üçün nə baş verdiyini həmişə xatırlamaq lazımdır. Umico sizin üçün, Azərbaycan tarixinin çətin dövrlərindən bəhs edən filmləri topladı. İndi baş verən müharibəni daha yaxşı dərk edə bilmək üçün bu filmlərə baxmaq sizə kömək edəcəkdir.
Xoca
Xocalı qətlimi Qarabağ müharibəsi dövründə ən böyük və ən qəddar qan tökülmə hadisəsidir. Öldürülənlərin, itkin düşənlərin və əsir düşənlərin rəqəmlərindən bəhs etməyəcəyik, hətta ən soyuqqanlı insanın belə bunları eşitməsi və bilməsi çətindir. Ermənilərin uşaqları, qadınları və qocaları necə öldürdükləri təkrarlanmamalıdır. Ancaq burada ermənilərin xüsusilə fəxr etdiyi bir hal var. Ölkəsində qəhrəman kimi tanınan “Böyük Ermənistan” ın ideoloqu Zori Balayan 1996-cı ildə “Ruhumuzu canlandırmsı” adlı “əsərində” soyqırımdakı iştirakını qürurla təsvir edir: “Xaçaturla mən ələ keçirilmiş evlərdən birinə girəndə əsgərlər 13 yaşlı bir türkü pəncərəyə mıxladı. Uşağın qışqırmasının qarşısını almaq üçün Xaçatur anasının kəsilmiş döşünü ağzına basdı. Qarın, baş və sinə dərisini soydum. Saata baxdım, 7 dəqiqədən sonra uşaq qan itirərək öldü. “
Əlbətdə ki, bu dəhşəti bir filmə çəkmək mümkün deyil. Ancaq rejissor Vahid Mustafayev tariximizdəki bu həqiqəti filmdə saxlamağa qərar verdi. Bu filmdə Soyqırım, Qarabağ müharibəsi səbəbindən aqibəti faciəli olan iki sevən cütlüyün prizmasından göstərilir. Çəkilişlər 2011-ci ilin noyabrından 2012-ci ilin yanvar ayınadək Bakıda və Şəki rayonunun Bideiz kəndində aparılıb. Çəkilişlərdə təxminən iki min nəfər iştirak edib. Filmdə Xocalıya hücum zamanı istifadə olunan hərbi texnika və onun müdafiəsi, döyüş sursatları və ağır texnikalar tam olaraq göstərilir. Hadisələrin dəqiqliyini qorumaq üçün Xocalı hava limanının müdafiəsi iştirakçısı olan bir polis məmuru Nazim Hüseynov da çəkilişə dəvət edilib.
Fəryad
1993-cü ildə çəkilən filmdə Qarabağ müharibəsi illərində Azərbaycan əsgərinin taleyindən bəhs olunur. Rejissor Ceyhun Mirzaev qaçqınların, əsirlərin və müharibədə olan əsgərlərin danışdığı hekayələri lentə alıb. Filmdə həmin hadisələrin şahidləri və Xocalıdan qaçanlar da lentə alınıb. Qarabağ müharibəsinin dəhşətləri Ceyhun Mirzəyevə o qədər təsir edir ki, bu onun sağlamlığına təsir etdi. Rejissor tez-tez infarkt keçirirdi, təəssüf ki, 1994-cü ildə, sonuncu infarktdan sonra Ceyhun heç vaxt yuxudan oyanmadı.
Haray
Azərbaycanlı rejissor Oruc Qurbanovun filmi də 1993-cü ildə çəkilib. Film, Nüşabə Məmmədovanın Xocalı qətliamının qurbanı olmuş iki yeniyetmədən bəhs edən eyniadlı pyesi əsasında qurulmuşdur. Süjetdə Xocalı sakini olan bir qardaş və bacının gördükləri əzaba və əziyyətlərə necə şahid olduqları izah olunur. Ermənilərin mühasirəsindən çıxmağa çalışan film qəhrəmanları çıxış yolunu intiharda görürlər və birlikdə özlərini qayadan atırlar. Film Çingiz Mustafayevin Xocalı qətliamı yerindən çəkdiyi sənədli kadrlarla başlayır.
Hər şey yaxşılığa doğru
Azərbaycanlı rejissor Vaqif Mustafayevin 1997-ci ildə lentə aldığı qısametrajlı film də Qarabağ münaqişəsindən bəhs edir. İki ailə sevdiklərinin sink tabutda tapıldığı barədə bildiriş alır. Ancaq şəxsiyyəti müəyyənləşdirmək üçün qapaq açıldıqda, ölən əsgərin bir azərbaycanlı deyil, Bakıda yaşayan bir erməni olduğu ortaya çıxır. Filmdə Yaşar Nuri, Eldəniz Zeynalov, Firudin Mehdiyev, Cahangir Məmmədov, Nuriya Əhmədova, Muxtar Maniev, Lətifə Əliyeva, Bəhram Bağırzadə, Əjdar Həmidov, Rafiq Əliyev rol alıblar.
Sarı Gəlin
Azərbaycanlı rejissor Yavər Rzayevin bədii filmi 1995-ci ildə çəkilib, ancaq 1998-ci ildə ekranlara çıxıb. Filmdəki hadisələr Qarabağ müharibəsi dövründə yaşanır. Kənd müəllimi Qədir Azərbaycan milis dəstələrindən birində könüllü kimi fəaliyyət göstərir. Bir gün komandir ona keçmiş kəndli olan erməni silahlısı Artavazı vurmağı əmr edir. Müəllim onu duzla vurur, sərbəst buraxır, amma tezliklə özü əsirliyə düşür. Bu dəfə Artavaz Azərbaycan xalq mahnısı “Sarı Gəlin” oxuyur. Dramatik hadisə, 2000-ci ildə Karlovı Varıda keçirilən Beynəlxalq Film Festivalında MDB və Baltikyanı ölkələrin Açıq Film Festivalının ən yaxşı ssenarisi mükafatı “Kinoshock-99” (Anapa) ilə yanaşı, Azadlıq Mükafatına (“Philip Morris”) layiq görülmüşdür. Qədirə kömək edir, onu əsarətdən qurtarır. Filmin sonunda sarı paltarlı bir gəlin, Qədirə küt bir parıltıda görünür ki, bu da Azərbaycan dilinə “Sarı Gəlin” kimi tərcümə olunur. Filmin son bölümlərində əsas qəhrəmanlar Qədir və Artavaz birlikdə oxuyurlar
Arxada qalmış gələcək
Rejissor Rüfət Əsədov Qarabağdan olan, qaçqın oğlunun taleyindən bəhs edən fantastik bir film çəkib. O keçmişdə, Qarabağ müharibəsinin çox qarışıq dövründən bəhs edir. Fuad Poladovun canlandırdığı bölük komandiri Malik, oğlanın bölməsində fövqəltəbii yollarla göründüyünə inanmır. Uşağa müharibə zamanı necə sağ qalmağı öyrədir. Kadrlardan birində Malik Səmədə deyir: “… ölüm qorxusunu aşan hisslər var: düşmənə nifrət və vətən sevgisi.”
Yalan
2006-cı ildə rejissor Ramiz Əzizbəylinin bu filmi çıxdı. Ssenari müəllifi Orxan Fikrətoğlu idi. Filmdə Qarabağ müharibəsində şəhid verən bir ailənin yaşantıları göstərilir. Yavər vətən yolunda oğlunun öldüyünü öyrənir, ancaq xəstə ürəyi olan arvadına bu barədə danışmır. Bu aldatma ona çox ağrı və əzab gətirəcəkdir.
Dolu
Film Ağdamın ermənilər tərəfindən işğalından bəhs edir və Qarabağ müharibəsi zamanı kiçik bir könüllü dəstəsinin aşdığı çətinlikləri göstərir. Rejissoru Elxan Cəfərovun bədii filmi 2012-ci ildə Aqil Abbasın eyni adlı romanı əsasında çəkilmişdir. Qarabağ müharibəsi hadisələrinin dəqiq əks olunması üçün o, filmin ssenarisini yazmış və çəkiliş prosesində fəal iştirak etmişdir. Filmin musiqisini əfsanəvi Polad Bülbüloğlu bəstələyib. Fuad Poladov, Mamed Səfa, Şamil Süleymanov, Pərviz Bağırov, Fərhad İsrafilov kimi məşhur aktyorlar filmdə rol alıblar.
Nabat
Rejissor Elçin Musaoğlu 2014-cü ildə Elxan Nəbiyevin ssenarisi əsasında bu film çəkdi. Bu, Qarabağ müharibəsi zamanı yoxsulluqdan əziyyət çəkən kəndlərdə bütün gücləri ilə düşmənə müqavimət göstərməyə çalışan yaşlı bir cütlüyün hekayəsidir. Film Venesiya Beynəlxalq Film Festivalı, 27-ci Tokyo Film Festivalı və 50-ci Çikaqo Film Festivalı daxil olmaqla müxtəlif festival və film forumlarında təqdim edildi. Film eyni zamanda Ən Yaxşı Xarici Dili Film nominasiyasında Oscar üçün qısa siyahıya alınıb.
Yarımçıq xatirələr
2015-ci ildə rejissor Elxan Cəfərov da Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə həsr olunmuş film çəkdi. Film 1941-ci ildə Brest qalasını faşistlərdən qəhrəmanlıqla qorumuş, 50 il sonra isə doğma Dağlıq Qarabağı erməni işğalçılarından qorumuş bir əsgərdən bəhs edir.
Bu gün ölkəmiz Azərbaycanın ürəyi olan Qarabağ uğrunda mübarizə aparır. Azərbaycanlılar tolerant və səbirli bir xalqdır, lakin hər səbrin bir sonu vardır. Biz, ədalətin bərpa olunmasını, doğma torpaqlarımızı geri qaytarmağı və mülki insanların öldürülməsini dayandırmaq istəyirik. Biz öz Vətənimiz uğrunda mübarizə aparırıq. Bu o deməkdir ki, bu müharibəni qazanacağıq.
Alış-veriş edin, keşbek qazanın və maliyyənizi idarə edin
Hamısı bir tətbiqdə!
