Bir yeşik dadlı Azərbaycan pomidoru almaq üçün hələ 1 ay da var. Milli Azərbaycan mətbəxini, Abşeron günəşi altında yetişən doymuş, şirin, ətli – pomidorsuz təsəvvür etmək çətindir. Üstəlik, Bakı pomidorları bütün dünyada qurmanlar tərəfindən qiymətləndirilən bir marka halına gəlib. Bu pomidor öz-özlüyündə onsuz da ayrıca bir yeməkdir, üzərinə duz səpin və təzə çörəyi parçalayın – ləzzət! Əgər nənəniz sizə nə vaxtasa belə “fast food” hazırlayıbsa, mütləq pomidorun faydaları haqqında çox şey bilirsiniz. Beləliklə, ən yaxın ərzaq mağazasından bir yeşik pomidor götürün və mətbəxə gedin – tomat pastası, acika və konservləşdirilmiş soyulmuş pomidor hazırlayacağıq.
Umico və Azersun-un yeni layihəsi olan “Nənədən soruş” adlı layihəmizdə milli mətbəxin əsas məhsullarından bəhs edirik və nəsillərin sınadığı reseptləri paylaşırıq. Bu gün, Azərbaycanın ən populyar səhər yeməyi – pomidor-yumurtanı bütün qış bişirə bilmək üçün pomidor bağlaması edirik. Hər həftə Azərbaycanın ən böyük istehsalçısı və ixracatçısı olan Azersun holdinqdən ləzzətli hədiyyələr qazana biləcəyiniz bir viktorina keçiririk. Buna görə kulinariya suallarınıza düzgün cavab verməyə hazır olun.
“Bakı pomidorları”
Həqiqi Bakı pomidorlarını heç nə ilə qarışdırmaq olmaz – şirin, şirəli və sanki Azərbaycan günəşi ilə doludur. İncə qabığı, parlaq qırmızı rəngi və bənzərsiz qoxusu var. Dəqiq desək, ən yaxşı Azərbaycan pomidorları tamamilə Bakı deyil, Zirə pomidorlarıdır. Bunlar Azərbaycanın paytaxtından əlli kilometr şərqdə yerləşən Zirə kəndində yetişdirilir.
“Bakı pomidorları” konsepsiyası 60-cı illərin sonlarında – 70-ci illərin əvvəllərində, Kosıgin islahatının aparıldığı və kənd təsərrüfatı müəssisələrinin, yetişdirilən məhsulları özləri satma imkanı əldə etdikləri zaman ortaya çıxdı. Şəhərlərdə dəzgahlar açılmış, küçə ticarəti başlamışdır. Bakının ətrafında olan Maştağa qəsəbəsi, qədim karvan yolunun üzərində yerləşir və hər zaman ticarətdə uğurlu olub. 60-cı illərin sonlarından bəri Birlik boyunca məşhurlaşan Maştağa bazarında çiçəklər və pomidorlar əsas məhsullar idi. Maştağa sakinləri tərəfindən satılan pomidorlara “Maştağa” və ya “Bakı Pomidorları” ləzzətli Azərbaycan pomidorları bu ad arxasında belə qalmışdı.
Pomidorların dadının sirri, Abşeronun nəmli havasında açıq şoran torpaqda yetişdirilməsidir. Maştağa pomidorlarının bir xüsusiyyəti, bazada nəmin buxarlandığı mikroskopik çatlar idi, buna görə dadı çox cəmləşmiş və parlaq olmuşdur. Yeri gəlmişkən, Azərbaycan pomidorlarını məşhur edən sortlar artıq yetişdirilmir.
Zirə Pomidorları
Bu gün ən yaxşı pomidor Bakıda adlandırıldığı kimi “Zirə pomidoru” , digər ölkələrdə isə buna “Bakı pomidoru” deyirlər. Bunlar Maştağa pomidorunun izzətinin davamçılarıdır. Zirə pomidorları qırmızıdır, balaca olur, nazik qabığa və turşla şirin qarışğı bir dada sahibdir. Çoxlu lətli olur və kəsildikdə dərhal zəngin bir qoxu hiss edirsiniz – bütün bunlar pomidor yetişdirildiyi ideal şərtlər sayəsində olur. Dənizin yaxın yerləşməsi, bir sıra kiçik duzlu su anbarlarının olması Zirə ətrafındakı torpağı pomidor yetişdirmək üçün unikal edir və pomidorların özü də Azərbaycan mətbəxinin əsas məhsullarından birinə çevrilir. Yeri gəlmişkən, bu pomidorlar həmişə başqalarından baha başa gəlir. Bu bağlama və qızartma üçün istifadə edilməməsinin səbəblərindən biridir. Zirə pomidorları salatlarda istifadə olunur və özləri də ayrıca dadlıdır. Beləliklə, vaxtı dəyərləndirin və bu pomidorlardan indi zövq alın və yeməklərdə istifadə üçün isə digər sortları mətbəxə aparın.
Mətbəxə gedək
Pomidordan bir çox yemək hazırlamaq olar, ancaq Azərbaycan mətbəxində çox populyar olan pomidor-yumurta səhər yeməyimizin simvolu halına gəlmişdir. Qışda da bu möhtəşəm dadla özünüzü sevindirə bilərsiniz – sadəcə soyulmuş pomidorları bağlayın və istədiyiniz zaman açın.
Soyulmuş pomidor bağlaması
Pomidor 3 kq, Duz
- Pomidorları durulayın və soyun.
- Onları bankalara yığın və üzərinə duz əlavə edin: 1 litr bankaya – 1 çay qaşığı duz əlavə etmək lazımdır. Bankaları sterilizasiya etməyə ehtiyac yoxdur, sadəcə yumaq kifayətdir.
- Böyük bir qazanı çay dəsmalı ilə örtün və içərisinə pomidor bankalarını qoyun. Bankaların üstünə çatmaması üçün 4-5 santimetr su ilə doldurun.Qaynama zamanı suyun bankalara düşməməsi vacibdir.
- Qaynayanadək yüksək istilikdə saxlayın. Su qaynadıqdan sonra odunu azaltın və qazanı bir saat saxlayın. Su qaynayıb azaldıqca çaydandan üstünə qaynar su əlavə edin və bankalara su daxil olmaması üçün daim ehtiyatlı olun.
- Bankaları sudan çıxarın və əvvəlcədən yuyulmuş qapaqlarla bağlayın. Qapaqları da qaynatmağa ehtiyac yoxdur.
Pomidor yumurtası soyulmuş pomidordan hazırlanır. Bunu etmək üçün xırda doğranmış soğanı qovurun, üzərinə doğranmış pomidorları əlavə edin bir az pişirin və üzərinə çırpılmış yumurtaları əlavə edin. Pomidor yumurtanız artıq hazırdır! Pomidor salatı da çox populyardır – xırda doğranmış soğan, göyərti və pomidorları qarışdırın və müxtəlif yeməklərlə, məsələn, plovla süfrəyə verə bilərsiniz.
Tomat pastası
Pomidor 3 kq
Qırmızı bolqar bibəri 1,5 kq
Acı bibər 3 ədəd. (istəyə bağlı)
Duz 1 yemək qaşığı
- Pomidorları yaxalayın və soyun. Bunu asanlıqla etmək üçün pomidorları isti suda saxlayın, sonra hər birinə bir kəsik atın və asanlıqla soyun.
- Bibəri yuyun və toxumlarını ayırın.
- Bibər və pomidorları ətçəkən maşınından keçirin.
- Yaranan kütləni qalınlaşana qədər yüksək istilikdə qaynadın. Ən sonunda duz əlavə edin.
- Bankaları buxarlayın və qapaqları qaynadın. Tomat pastasını bağlayın və dolaba qoyun.
Tomat pastası canlı rəng və ləzzət üçün demək olar ki, hər yeməyə əlavə olunur. Şorba, pizza və spagettini tomat pastası ilə bişirin, sobada bişməzdən əvvəl toyuq ətini də tomat pastası ilə yağlaya bilərsiniz.
Acika
Pomidor 2 kq
Qırmızı bibər (dad seçimlərinizə əsasən)
Qırmızı Bolqar bibəri 2 kq
Sarımsaq 3 ədəd
Duz 2 xörək qaşığı
Şəkər 200 qr
Alma sirkəsi 100 ml
- Məhsulları durulayın, sarımsağı soyun və bibəri toxumdan təmizləyin, pomidorun qabığını saxlaya bilərsiniz. Hər şeyi ətçəkən maşından keçirin.
- Qarışığı oda qoyun və qatılaşana qədər qaynadın. Qaynama zamanı üzə yığılan köpüyü çıxarın. Üzərindəki maye demək olar ki, şəffaflaşdıqda şəkər, duz, sirkəni əlavə edin və bir az daha qaynadın.
- Bankaları sterilizasiya edin, qapaqları qaynadın. Acikanı bankaya doldurun və şkafda saxlayın.
Acika bir çox yemək üçün əla sousdur. Acika ilə qaynadılmış lobya Azərbaycanda çox populyardır. Qızardılmış kartof və ya makaron ilə də süfrəyə verilə bilər. Acika şorbaya əlavə olunur və bişirmədən əvvəl toyuqla sürtülür.
Azersunun pomidor məhsulları
Azersun, milli Azərbaycan mətbəxi ənənələrinin əsl qoruyucusudur, sevimli ev yeməklərinin sirri holdinq markalarında qorunur – Bizim Tarla, ZEYTUN BAĞLARI, AZERÇAY və s.
Bizim Tarla, ailəsi üçün yemək hazırlamaqdan həzz alan, lakin gündəlik təlaş içərisində banka bağlamağa vaxt tapmayan qadınlara kömək edir. Bizim Tarla’da tomat pastası, soyulmuş pomidor və hətta adjika tapa bilərsiniz. Pişirmə üsulu sayəsində pomidorlar dadı və faydalı xüsusiyyətlərini tamamilə qoruyur.
Bizim Tarla markası, adını, Biləsuvarda 34.000 hektarda tərəvəz və meyvələrin təbii olaraq yetişdirildiyi bir sahədən almışdır. Davamlılıq və gigiyena Bizim Tarla məhsullarının istehsalında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu gün hər bir azərbaycanlının tanıdığı və qürurla “yerli məhsul” adlandırdığı bir markadır.
Bizim Tarla məhsulları ev bankalarından fərqlənmir, lakin çox vaxt qazandırır. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrinin bağlarından yığılmış təzə meyvələrdən, müxtəlif turşulardan, yaşıl noxuddan, tərəvəz xörəklərindən hazırlanmış konservlər, kompotlar və mürəbbələr. Hazır məhsulların ləzzətindən zövq alın, digər yeməklərə əlavə edin, ilham alın – bunlar mətbəxdəki kiçik sirləriniz olsun.
Nuş olsun!